Türkiye'nin Jeolojik Zamanlar İçerisindeki Oluşumu-Kpss-2023

 

Türkiye'nin Jeolojik Zamanlar İçerisindeki Oluşumu-Kpss-2023

Türkiye'nin Jeolojik Zamanlar İçerisindeki Oluşumu

1. Jeolojik Zaman ( Paleozoik)

Zonguldak ve çevresinde taş kömürü yatakları oluştu. Türkiye'nin en eski ve temel arazisi olan masif alanları meydana geldi.

Not: Masif araziler depreme dayanıklı arazilerdir. 

Türkiye'de Yeryüzü Şekilleri 

Türkiye'nin yeryüzü şekillerinin oluşmasında iç kuvvetler ve dış kuvvetler etkili olmuştur.

a. İç Kuvvetler

Oluşum enerjisini magmadan alır  ve yapıcı özelliktedir. Orojonez ( dağ oluşumu), epirojenez ( kıta oluşumu ), volkanizma, seizma ( depremler )

b. Dış Kuvvetler

Oluşum enerjisini güneşten alır ve yıkıcı özelliktedir. Akarsular, Buzullar, Rüzgarlar, Dalgalar, Akıntılar, Yer altı suları

Not: Anadolu'nun bugünkü şeklini almasında en fazla etkili olan dış kuvvet; akarsulardır. 

2. Jeolojik Zaman ( Mezozoik)

1. jeolojik zamanda oluşan araziler dış kuvvetlerin etkisiyle aşınmış ve böylece Anadolu düz bir zemin yani peneplen şeklini alarak yükseltisi deniz seviyesine kadar indirgenmiştir. 

3. Jeolojik Zaman ( Neozoik- Tersiyer )

Türkiye bugünkü görünümünü bu zamanda kazanmaya başlamıştır. Avrupa ve Afrika kıtaları birbirlerine yaklaşarak Alp- Himalaya Dağ Sistemi meydana gelmiştir. Türkiye'de dağların doğu- batı yönlü uzanmasının sebebi; alp himalaya dağ sistemidir. 

Türkiye'de Kuzey Anadolu dağları, Toros dağları, Karasu- Aras dağları alp- himalaya dağ sistemi ile oluşmuştur. Volkanik faaliyetler sonucunda bugünkü yanardağlarımız oluşmuştur. Türkiye'de linyit, petrol, tuz ve bor yatakları meydana gelmiştir. En fazla yer kaplayan enerji kaynağımız linyittir. 

4. Jeolojik Zaman ( Kuaterner )

Türkiye bugünkü görünümünü almıştır. Günümüzde dış kuvvetlerin aşındırması sonucundaki oluşum hala devam etmektedir. Anadolu bu dönemde toptan yükselmeye maruz kaldığı için ortalama yükselti fazladır. 

Bu yükselti sırasında Ege Denizi yerinde bulunan Egeid Karası çökmüş, Akdeniz suları buraya dolarak Ege Denizi'ni oluşturmuştur. Şu anda Marmara Denizi'nin bulunduğu yer, çöken yerlere sular dolmuş ve İstanbul- Çanakkale boğazları oluşmuştur. Karadeniz göl iken deniz haline bu dönemde gelmiştir. Kıbrıs Anadolu'dan koparak bir ada haline gelmiştir. 

Özet olarak; Türkiye 3. ve 4. jeolojik dönemde gelişimini tamamlayan genç bir ülkedir. Genç araziye sahip olduğundan aktif deprem alanları fazladır. Akarsular yüksekten aktığı için akış hızı ve aşındırma gücü fazladır. 

Türkiye'de İklim ve Bitki Örtüsü konusu için tıklayın.