 |
| idare hukuku |
İdare Hukuku
İdare hukukunun özellikleri
1.
İdare hukukunun konusu devlet idaresidir.
2.
Temel amaç; kamu yararıdır.
3.
Genç bir hukuk dalıdır.
4.
Dinamik bir hukuk dalıdır.
5.
Statü hukukudur.
6.
İçtihatlara dayanır.
7.
Tedvin edilmemiştir. Dağınıktır.
8.
Uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenir.
İdari fonksiyon: gündelik gereksinimi karşılamak için
yapılan faaliyet.
İdari fonksiyonun özellikleri
1.
İdari fonksiyonun konusu kamu hizmetleridir.
2.
Temel amaç; kamu yararıdır.
3.
Sürekli bir fonksiyondur.
4.
Tüm bireyleri kapsar.
5.
Kendiliğinden reysen harekete geçer.
6.
İdari işlem ve eylemlerle yerine getirilir.
7.
Üstün yetki ve ayrıcalıklarla yani kamu gücü ile
donatılmıştır.
8.
İdarenin harekete geçmesi için talebe gerek
yoktur. Talebe gerek olmadan yürütülür.
İdare hukukun kaynakları
- 1. Anayasa
- 2. Kanun
- 3. Cb kararnamesi
- 4. Bilimsel görüşler
- 5. Milletler arası antlaşmalar
- 6. Yargısal içtihatler
- 7. Yönetmelik
- 8. İdari teamül ve uygulama
Not: örf ve adet hukuku idare hukukun kaynakları arasında
yer almaz.
Türkiye cumhuriyeti idaresinin görevleri
- a. Milli güvenliği sağlamak
- b. Teşvik özendirme faaliyetleri
- c. Kamu hizmetleri faaliyetleri
- d. Kolluk faaliyetleri
- e. Planlama faaliyetleri
- f. İç düzen veya özyönetim faaliyetleri: idarenin doğrudan kamuya yönelik olmayan faaliyeti
Kamu hizmetlerinin temel özellikleri; genellik , süreklilik,
değişkenlik ve uyarlama, bedelsizlik
Kolluk faaliyetleri
Kolluk: idarenin kamu düzenini sağlamak, bozulmasını önlemek
ve bozulduğunda eski haline getirmek için üstlendiği faaliyetleri yürütmek için
kurduğu yapıya kolluk adı verilir.
Temel amaç; kamu düzenini sağlamaktır.
Kamu düzeni ögeleri
- a. Güvenlik
- b. Esenlik ve dirlik
- c. Genel ahlak
- d. Sağlık
Adli kolluk: mevcut olan kamu düzeni bozulduktan sonra
harekete geçen kolluktur.
Bastırıcı kolluktur. Adli makamların emri altındadır. Adli
kolluk faaliyetlerinden doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.
İdari kolluk: mevcut olan kamu düzeninin korunması için
harekete geçer.
Önleyici kolluktur. İdari makamların emri altındadır. İdari
kolluk faaliyetlerinden doğan uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenir.
Genel idari kolluk makamları
- 1. Cumhurbaşkanı
- 2. İçişleri bakanlığı
- 3. Vali
- 4. Kaymakam
İdare hukukuna ilişkin ilke ve esaslar
- Genel ilkeler
- a. Hukuk devleti
- b. Sosyal devlet
- c. Demokratik devlet
- d. Üniter devlet
- e. Cumhuriyetçilik
- f. Laiklik
- g. Atatürk milliyetçiliği
- h. İnsan haklarına saygılı olmak
- i. Eşitlik
İdare hukukuna ilişkin ilke ve esaslar
- a. İdarenin kanuniliği
- b. Merkezden yönetim
- c. Yerinden yönetim
- d. Yetki genişliği
- e. Kamu tüzel kişiliği
- f. İdarenin bütünlüğü
g. Kamu hizmeti görevlileri
h.
Kanunsuz emir
Yetki genişliği ilkesi: merkezden yönetimin sakıncalarını
azaltmak için valiye verilen yetkidir
Kamu tüzel kişiliği; 2017 anayasa değişikliği ile
cumhurbaşkanı kararnamesi veya kanun ile kurulur.
Anayasada kamu tüzel kişiliği olanlar
- 1. Trt
- 2. Üniversite
- 3. Belediye
- 4. İl özel idaresi
- 5. Köy
- 6. Atatürk kültür, dil ve tarih yüksek kurumu
- 7. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ( barolar, odalar, birlikler)
Kodlama: tübikak olarak kodlayabiliriz.
Merkezden yönetim
Faydaları
- ü Güçlü devlet yönetimi sağlar.
- ü Hizmetler daha az harcama ile sağlanır.
- ü Hizmetler rasyonel biçimde yürür.
- ü Hizmetler yeksenak yani tek tip biçimde yönetilir.
- ü Mali denetimi kolaydır.
Sakıncaları
- ü Yöresel ihtiyaçlara uygun değildir.
- ü Demokratik ilkelere uygun değildir.
- ü Bürokrasi ve kırtasiyecilik artar.
Yerinden yönetim
Faydaları
- Ø Hizmet, yöresel ihtiyaçlara uygundur.
- Ø Demokratik ilkelere uygundur.
- Ø Bürokrasi ve kırtasiyecilik azalır.
Sakıncaları
- Ø Ülke bütünlüğünün bölünmesi tehlikesi vardır
- Ø Mali denetimi güçtür.
- Ø Hizmetler yeksenak yani tektip biçimde yönetilemez
- Ø Partizanca uygulama vardır.
Merkezden yönetimin özellikleri
- ü Ayrı bütçe yoktur.
- ü Atama ile görev vardır.
- ü Kamu tüzel kişiliği yoktur.
- ü Yönetmelik çıkaramaz.
- ü Hiyerarşi söz konusudur.
Yerinden yönetimin özellikleri
- ü Ayrı bütçe vardır.
- ü Seçim ile görev vardır.
- ü Kamu tüzel kişiliği vardır.
- ü Yönetmelik çıkarır.
- ü İdari vesayet söz konusudur.
- ü Merkezden ayrı karar organları vardır.
- ü Merkezin vesayet denetimine tabidir.
Türkiye cumhuriyeti idari teşkilat yapısı
1.merkezden yönetim
a. başkent teşkilatı: cumhurbaşkanı, bakanlıklar
b. taşra teşkilatı:
il genel idaresi: vali, il idare kurulu, ilçe idare kurulu
ilçe idaresi: kaymakam, ilçe idare kurulu, ilçe idare şube
başkanlığı
c. yardımcı kuruluşlar
danıştay, sayıştay, milli güvenlik kurulu, ekonomik ve
sosyal konsey
2. yerinden yönetim
a. yerel yerinden yönetim
il özel idaresi: vali, il genel meclisi, il daimi encümeni
belediye: belediye başkanı, belediye meclisi, belediye
encümeni
köy: muhtar, ihtiyar heyeti, köy derneği
b. hizmet yerinden yönetimler
iktisadi kamu kuruluşları, sosyal kamu kuruluşları, idari
kamu kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bilimsel teknik
ve kültürel kuruluşlar
cumhurbaşkanlığı teşkilatı
cumhurbaşkanı: devletin başıdır.
Cumhurbaşkanı yardımcıları: cumhurbaşkanına vekalet eder
Özel kalem müdürlüğü: cb makamına ait yazışmaları yürütür.
c.başkanlığı idari işler başkanlığı: en yüksek devlet memuru
olan idari işler başkanı, en üst amirdir.
Cumhurbaşkanlığı politika kurulları
- Bilim, teknoloji ve yenilik politika kurulu
- Eğitim ve öğretim politika kurulu
- Ekonomi politika kurulu
- Hukuk politika kurulu
- Kültür ve sanat politika kurulu
- Güvenlik ve dirlik politika kurulu
- Sağlık ve hizmetleri politika kurulu
- Sosyal politikalar kurulu
- Yerel yönetim politikalar kurulu
0 Yorumlar